Köprü yeri ve cıvan ile üzerinden aşılacak olan engelin koyduğu şartlara göre köprünün cinsi ve tipi tespit olunur. Üzerine köprü kurulan engel, mesela bir nehir ise, köprünün kurulması ile nehrin gidişinde önemli değişiklikler olmamalıdır. Köprü altında kalan boşluk nehrin feyezan sularını, gerek köprüye ve gerekse civara zarar vermeksizin geçirebilmelidir. Köprü tipinin tespitinde teknik, ekonomik ve estetik düşüncelere göre hareket edilir. Köprü altındaki engelin koyduğu şartlara göre minimum bir göz açıklığı ile yüksekliği vardır. Bundan sonra, göz açıklıkları çoğaltılırsa, göz ve bundan dolay! da ayak adedi azalır. Bu suretle temel masrafı azalır ve fakat çelik kısım masrafı artar. Köprünün ucuz olması için, teknik ve estetik cihetler tatmin olunduktan sonra, belli bir açıklık ile göz adedi tespit olunabilir. Göz açıklıkları birbirine eşit yapılırlarsa, aynı şekil ve boyutta ana kiriş ve tabliye yapılacağından köprünün inşası daha basit, sade ve ucuz olur. Fakat her zaman eşit açıklık tertip etmek teknik bakımından kabil olmaz veya estetik bakımından hoş görülmez. Köprünün üzerinden geçecek yol veya demir yolun sınıfına göre tahliyenin boyutları tespit olunur. Üzerinden kanal geçecek köprülerdeki tahliyenin tertibi ve şekli büsbütün başkadır. Bu kitapta, gayet büyük bir oluk şeklinde olan böyle tahliyelerden bahsetmeye yer bulamadığımızdan yalnız işaretle iktifa edeceğiz. Köprünün genel şekli tespit olunduktan sonra, avan proje halinde görünüş, plan, enine ve boyuna kesit resimleri çizilir ve inşaat detayları kararlaştırılır. Asıl boyutlar mukavemet hesabının yapılmasından sonra belli olacağından, demir parçalara takribi boyut verilir. Köprünün açıklığı, genişliği vs. gibi kararlaştırılan boyutlarla demir parçalara verilen takribi kesitlere göre mukavemet hesabına başlanır. Hareketli ve hareketsiz ağırlıklara göre sırasıyla döşeme, boylamalar, enlemeler, ana kirişler, rüzgar kirişleri ve enine bağlantılar, mesnet tertipleri hesap olunur. Bu hesaplar muntazam bir dosya halinde sıralanır. Buna, hesapta kabul olunan metotlar, lazım gelen raporlar gibi hususlar ilave olunmalıdır. Mukavemet hesabı sırasında gösterilecek kaideler hakkında daha fazla bilgi için [Berechnungsgrundlagen für stahlerne Eisen-bahnbrücken (BE)] tavsiye olunur. Mukavemet hesabının yapılmasından sonra köprünün demir kısımlarının boyutu kesin olarak tayin olunur. Bu boyutlar evvelce takribi olarak verilen boyutlardan çok farkı olmamalıdır. Böyle olmazsa, ilk mukavemet hesabı için, kullanılan sabit köprü ağırlıkları değişeceğinden, hesabın tekrarlanması lazım gelir.
BE ye göre: (İlk mukavemet hesabına esas tutulan sabit ağırlıkların doğruluğunda şüpheye düşürülürse, mukavemet hesabından sonra, köprünün sabit ağırlığı kabaca yeniden hesap olunur. Bu yeni ağırlıklara göre elde edilecek gerilmeler, köprünün en tehlikeli kısımlarında, emniyet gerilmesini % 3 veya daha çok aşarsa mukavemet hesabı tekrarlanmalıdır. Her halde, projenin tamamlanmasından sonra, mukavemet hesabında, buna esas olan köprü ağırlığı ile kesin olarak bulunacak köprü ağırlığı yan yana gösterilmelidir). Mukavemet hesabından sonra köprü resimlerinin çizilmesine başlanır: Genel görünüş ve plan 1: 100 veya 1: 50 ölçüsünde çizilir. Köprüyü teşkil eden parçalar ile bunların birbirine göre olan duruşlarını ve birbiriyle birleşmelerini açık olarak gösterecek detaylı görünüş, plan, enine ve boyuna kesit resimleri 1: 20 veya 1: 10 gibi büyük bir ölçekle çizilir. Simetrik olan hallerde, bir gözün yarısı görünüş ve yarısı da boyuna kesit olarak çizilir. Mesnet tertipleri 1:2 ila 1:5 ölçeğinde olmak üzere daha büyük çizilir. Projeye, yukarıdaki resimlerden başka, • Köprünün genel tertibine ait mucip sebepleri gösteren layiha; • Köprünün türlü parçalarındaki maksimum gerilmelerin, emniyet gerilmelerinin altında olduğunu gösteren mukavemet hesabına ait muhtıra; • Metraj ve maliyet hesabına ait cetveller ilave olunur. 1.2.İhale Çelik köprülerin inşası çelik köprü atölye veya fabrikalarına ihale edilir. İhale dosyasında şu evrak bulunmalıdır: • Proje dosyası, • Şartname (bu, inşaatta gözetilmesi lazım gelen bütün fenni şartlan ihtiva eder. Çelik köprülere ait,basılmış genel bir şartname vardır. Bu basılmış şartnamede olmayan diğer özel şartlar varsa ayrıca (ilave olunur), • Mukavele (inşaat bedeli ve müddeti ile paranın nasıl verileceği şartnameye ve kararlaştırılan hususlara riayet olunmadığı zaman yapılacak muameleleri ihtiva eder).İhale, pazarlık veya eksiltme suretiyle yapılır. Eksiltme yapılacaksa, bunun nasıl olacağını ve şartlarını gösterir bir münakaşa kaymesi tanzim edilir ve ihale dosyası buna bağlanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder